پشت میز نشسته اید و در حال درس خواندن هستید که یکدفعه احساس خستگی میکنید. برای لحظه ای کتاب را میبندید و قفل گوشی خود را باز میکنید. آیکون اینستاگرام را لمس میکنید تا کمی از دوستان خود مطلع شوید و یک استراحتی هم کرده باشید. پیش خود میگویید «15 دقیقه استراحت را میتونم داشته باشم، بعد ادامش را میخونم.»
تا اینستاگرام باز میشود استوری های بالای صفحه را میبینید که منتظر شماست. اولین استوری را انتخاب میکنید. دوستان خود را میبینید. یکی مطلب خنده دار به اشتراک گذاشته، یکی از خودش عکس گذاشته، و یکی هم از رانندگی خودش در شهر و آهنگی که در حال پخش است فیلم گذاشته. حس خوبی میگیرید. هر چه باشد ما انسان ها موجودات اجتماعی هستیم و دوست داریم که همیشه حس کنیم که به یک جامعه تعلق داریم. استوری ها تمام میشود. شروع میکنید به پایین رفتن و لایک کردن عکس ها. کامنت ها را میخوانید، جواب بعضی از دوستانتان را میدهید، و میبینید که چقدر این کار هیجان انگیز است. بسیار هیجان انگیزتر از کتابی که در حال خواندن بودید. 15 دقیقه میشود 30 دقیقه. سپس 45 دقیقه. بعد 1 ساعت. میدانید که باید به درس برگردید ولی اصلا انگار نمیشود. به صورت عجیبی هم اینستاگرام پست هایی را به شما نشان میدهد که دوست دارید ببینید! چقدر عجیب!
بالاخره اراده میکنید و گوشی را به کنار میگذارید. شروع به خواندن میکنید ولی انگار که ذهن شما از قبل حتی خسته تر است! چه شد پس؟ مگر تازه استراحت نکرده بودید؟ سعی میکنید به خستگی خود غلبه کنید و 2 صفحه بیشتر بخوانید ولی در هنگام خواندن هم حواس شما به صورت مرتب به دوستانتان و عکس هایی که دیده اید پرت میشود. حوصله تان سر میرود. باز خسته میشوید و دوباره گوشی را بر میدارید و قفل آن را باز میکنید...
این یکی از موقعیت هاییست که خیلی از ما تجربه کرده ایم. جالب است که بدانید، هدف اصلی شبکه های مجازی مثل اینستاگرام و فیسبوک، نگه داشتن شما برای زمان بیشتر در آن برنامه هست. میپرسید چرا؟ چون هرچه شما بیشتر در این شبکه ها وقت بگذرانید، آن ها فرصت بیشتری برای کسب درآمد دارند، و پول بیشتری از تبلیغ هایی که به شما نشان میدهند به جیب میزنند!
از دید روانشناسی، شبکه های اجتماعی دقیقا مثل دستگاه های "اسلات ماشین" طراحی شده اند (عکس روبرو این دستگاه را نشان میدهد). این دستگاه به گونه‌ای طراحی شده که فرد باید همواره پول خود را در دستگاه
بگذارد و به کشیدن آن دستگیره در کنار دستگاه ادامه بدهد تا اینکه بالاخره 3 عکس شبیه به هم بشوند! هنگامی که 3 شکل مشابه باشند، پول زیادی را برنده میشوند.
روانشناسان فهمیده اند که فقط کشیدن این دستگیره (حتی اگر فرد برنده نباشد) باعث ترشح مقدار زیادی هورمون دوپامین در مغز میشود که حس لذت و پاداش را در فرد به وجود می آورد. دوپامین همان هورمونیست که مواد مخدر مانند هروئین و کوکائین هم باعث ترشح آن در بدن میشوند. برای همین هم هست که این دستگاه به مرور زمان باعث به وجود آوردن وابستگی در افراد میشود!
حال سوال اینجاست که کجای شبکه های مجازی مانند "اسلات ماشین" است؟! بگذارید برایتان توضیح دهم.
